Berriak

Atlantikoa zeharkatu, eta Oregonera iritsi da txotx irekiera

Ziurgabetasun eta murrizketa urteen ondoren, txotxaren ohitura indartsu itzuli da euskal sagardotegietara. Haietara bueltatzeaz gain, ordea, aurten Atlantikoa zeharkatu du eta Oregonera iritsi da Son of Man upategiaren eskutik. Columbia ibaiertzean dagoen sagardotegiak festa bat ospatu zuen martxoko lehen asteburuan denboraldia hasi, eta bere sagardo berria ezagutarazteko. Ehun bat lagun bertaratu ziren eta euskal ordezkariak ere izan ziren bertan. Son of Manek urteak daramatza Oregongo sagarrekin euskal sagardoa egin nahian. Euskal kulturari omenaldi bat da, enpresako kudeatzaile eta euskal kultura eta sagardoaren maitale den Jasper Smithen ekimenez sortua. Gaur egun, 80.000 litro inguru ekoizten ditu eta “Basque style cider”gisa merkaturatzen du, alegia, euskal estiloko sagardoa. Bere lana Euskal Herrian ere aitortua izan da, 2021eko Sagardo Forum nazioarteko lehiaketan zilarrezko domina jaso baitzuen. Oso lorpen garrantzitsua da Son of Manentzat, euskal sagardo onenekin lehiatu baitzen eta oso puntuazio ona lortu. “Guretzat arrakasta handia da, esan nahi baitu gauzak ondo egiten ari garela eta gure sagardoa euskal ahosabaien mailan dagoela. Horrek ez du preziorik niretzat, eta bultzatzen nau norabide berean lanean jarraitzera”. Euskal inspirazioko sagardoa egiteaz gain, aurten Son of Manek hainbat ekitaldi antolatu ditu upategian, txotx estiloan. Martxoaren 5ean irekiera ekitaldia egin zuten eta ehun pertsona baino gehiagok parte hartu zuten. Kupeletik zuzenean hartutako sagardoaz gozatu ahal izan zuten, txuleta falta izan ez zen menu batekin batera. Ekitaldira euskal jatorriko estatubatuar talde bat etorri zen, batez ere Boisetik, AEBtako euskal diasporako hiriburutik. Horrez gain, sagardotegian euskal ordezkaritza bat ere izan zen Euskal Herriko sagardoaren sektorearekin zerikusia duten profesionalek osatua. Donostiatik Haritz Rodríguez iritsi zen. Urteak daramatza euskal sagardoaren kultura munduan ezagutarazten, Ciderzale izenarekin. Halaber, Zapiain sagardotegiko marketin aholkularia ere bada eta Mantala proiektuan komunikazio arduradun gisa aritzen da. Guillermo Castaños enologoak osatu zuen ordezkaritza. Son of Mani sagardoa egiten lagundu dio eta Oiharte bezalako bertako sagardotegiekin ere lan egiten du. Irekieraren une batean, Rodríguezek hitz batzuk esan zizkien bertaratutakoei: “Oso pozik gaude Oregonen egoteaz, sagardo uzta berria Euskal Herrian egiten dugun bezala ospatzeko. Ohore bat da Son of Manek gure sagardoa hain modu zintzoan omentzea, gure ohituren eta gure produktuaren ezagutza eta maitasun sakonetik. Orain kupeletatik dastatuz gozatzea besterik ez dago. Txotx!”. 2018tik sagardoa egiteaz gain, Son of Manek Euskal Herritik inportatzen du eta bere Club Sagardo bidez banatu, nagusiki. Harpidedunek urtean zenbaitetan jasotzen dute euskal sagardoen aukeraketa bat, upategikoarekin batera. Hortaz, marka estatubatuarra oso lan garrantzitsua egiten ari da produktua Atlantikoaren beste aldean ezagutarazteko.

Non gogoa, han txuleta

Esan daiteke Euskadin txuleta erlijioa dela. Batez ere parrilan. Egur edo ikatzean egina, plater beroan edo epeldu gabe. Gutxi egina, ahal bada odoltsua… Gustu guztietarako kontsumitzeko moduak daude. Ondo egina eskatzen dutenak ere badaude, izatez. Hor konpon! Norberak erabakiko nola dastatu nahi duen. Artikulu honetan haragi hornitzaile nagusien inguruan hitz egiten dizugu. Asko dira urtean zehar Euskadin kontsumitzen diren txuletak. Beharbada ehunka mila, ez ditugu datuak. Erretegietan, sagardotegietan, jatetxeetan edo barra gainean, Donostiako Alde Zaharreko taberna mitiko batean gertatzen den bezala. Eta hain eskaera handiari erantzuteko, hornitzaileek jo eta fuego egin behar dute lan. Baina ba al dakizu zeintzuk diren Euskadiko txuleta-hornitzaile nagusietako batzuk? Hemen duzu zerrenda bat. Doala aurretik dauden guztiak direla, baina ez daudela diren guztiak. TXOGITXU Martutenen kokatutako enpresak 25 urte baino gehiago daramatza behi zahar eta lodien haragi gorriaren mozketa onenak eskaintzen. Imanol Jacak eta Jose Vidalek animalia onenak hautatzen dituzte, Galiziatik Europa Erdialdera, eta produktuen erregulartasuna lortzeko, bigarren aukeraketa bat egiten dute, bezero bakoitzari mozketa onenak emateko. Haragi gorriaz gain, euskal gastronomia ezagutarazten dihardu, erretegi onenen eta euskal sukaldaritza tradizionalaren mailako produktuak eskainiz. Gehiago jakin CÁRNICAS GOYA Abeltzain eta tratulari tradizioko familiak, haragi manipulazio eta banaketara jauzi egin zuen Ramón Goyak Tolosan irekitako behi-harategiarekin. Casa Julian erretegiko Julian Rivasekin batera, lehen idi-txuleta jarri zuen parrillan, garaiko joeren kontra. Denborak arrazoia eman zien eta haragi gorriaren maitaleek, eskerrak. Euren DNAri eutsi eta etengabe berritzen dira, uneoro bezeroen gustu eta beharrei egokitzeko, haragirik onenak eta kalitate gorena lortzeko tratamenduak bilatuz. Gehiago jakin BASERRIA KM0 Baserriei eustea, larreak eta mendiak ondo mantentzea eta modu iraunkorrean jatea xede, belaunaldiz belaunaldi irakatsitako teknikekin hazten dituzten animaliak. Prozesu guztietan jasangarritasuna eta ongizatea bilatzen dute, kalitate goreneko haragia lortzeko, gutxieneko manipulazioa duena. Kooperatibak kalitatea zaintzen duten 300 abeltzain eta 75 teknikari ditu eta ekonomia zirkularra du ardatz. Gehiago jakin DASTATZEN Haragiaren sektorean egindako bide luzeari esker, Europa osoko haragi onena hautatzen aditua da Astigarragako Dastatzen taldea (bere baitan dago Iruki ere). Hastapenetatik bertako abeltzain eta nazioarteko hornitzaile onenekin lan egin dute, bezeroentzat kalitate onena lortuz. Animaliaren jarraipena egiten du hazkuntzatik, arraza eta genetika onenak hautatuz, haragiaren egoera egokia eta erregularra bermatzeko. Gehiago jakin OKELAN Okelan markaren atzean Gesalaga familia enpresa dago, Jose Cruz Gesalaga eta Arantxa Aizpuruak 1987an Zarautzen eratua. Otzarreta baserrian harategi batekin hasi zuten ibilbidea, eta 2017an marka sortu zuten jatorrizko negozio ildoari garrantzia eman eta gainerako produktuetatik bereizteko. Txarol arrazaren gurutzaketako 500 eme-buru baino gehiago dituzte, zereal eta larre autoktonoz elikatzen dituzte. Hainbat gama eta haragi berezi dituzte. Gehiago jakin GUIKAR Oiartzungo enpresak lau hamarkada baino gehiago daramatzate kalitate handiko behi-haragiak aukeratzen eta banatzen. Sektoreko enpresa liderren artean dago eta Estatuko erreferenteetako bat da. Kalitate bikaineko lerro egonkor bati eusteko, bertako eta Europako hainbat harategirekin lan egiten dute, batez ere, alemaniarrak, Europa erdialdekoak eta galiziarrak. Kalitate oneneko produktuak hautatzen dituzte, beti zapore eta testura aparta bermatzeko. Produktu guztiak 8 urte baino gehiagoko behi zaharrenak dira, ingurune egokietan hazi eta hil direnak. Gehiago jakin CÁRNICAS ADURIZ Lasarte-Oriako enpresak harategi produktuak banatzen ditu, batez ere, behi, ardi eta txerrienak. Duela hamarkada batzuetatik, Gipuzkoako harategi, jatetxe, catering enpresa eta saltoki handietako hornitzailea da. Kalitate oneneko haragiak aukeratzen dituzte ahosabai zorrotzenentzat, produktuei eta prozesuei etengabeko kalitate kontrolak eginez, kontserbazio eta zerbitzu onenarekin batera. Pieza osoak edo haragi erabat zatikatua eskaintzen dute, bezero bakoitzaren lehentasunen arabera. Gehiago jakin

10 euskal garagardo artisau

Euskadiko garagardo artisauen ekoizpena eta merkatua asko handitu dira azken 10 urteotan. Gainera, gure herriko garagardogile artisauek berebiziko sona irabazi dute, ez soilik gurean, baiota gure mugetatik kanpo ere. Horietako askok nazioarteko sariak jaso dituzte eta dagoeneko beren ekoizpenaren zati bat mundu osora esportatzen dute. Ezagutzen al duzu zein den euskal garagardogile artisauen eskaintza? Artikulu honetan 10 aukeraren berri emango dizugu. Garagardo artisauak probatuz gero, zaila da berriz ere industrialetara bueltatzea. Halaxe diote ekoizleek, bederen. Iindia Pale Ale, Imperial Stout, Sour Ale... Gustatu ala ez, bistakoa da garagardo mota hauek ez dutela inor uzten hotz. Batez ere zintzurretik behera isurtzen direnean. Hemen dituzu 10 euskal garagardo artisau. BASQUELAND Ben Rozzi eta Benjamin Matz estatubatuarrek 2013an ireki zuten Hernanin, euskal sukaldaritzaren mailaren pareko garagardoa artisaua egiteko asmoz. Estiloen tradizioari leial, osagai eta teknika onenak baliatzen dituzte kalitate handiko garagardoak egiteko. Gama nagusi bat dute eta horrekin batera edizio mugatuak egiten dituzte. Fabrikan dute taproomean dasta daitezke.a. Gehiago jakin MALA GISSONA 2014an Iban Zabalak eta Manu Murillok Oiartzunen sortutako garagardotegia da. Izena «for ju Mala Gissuna» esalditik dator, hau da, «Zu gizon gaiztoa zara», XV. mendeko euskal eta islandiar baleazaleek komunikatzeko erabiltzen zuten hizkuntzan. Bi beer house dituzte Donostian, bata Gros auzoan eta bestea Antigua auzoan. “Garagardo zintzoa, ausarta eta bere balioekiko leiala” ekoizten dute. Gehiago jakin BAIAS Gorbeia mendiaren magalean, Oiardoko (Araba) baserri zahar batean hasi ziren 2007an Idoia Marañon eta Joselu López garagardoak egiten, Baias ibaiko ura erabilita. Prozesua erabat artisaua da, gehigarri edo kontserbagarririk gabea, eta ez dute garagardoa iragazten ezta pasteuritzatzen ere. Botilan hartzitzen da eta karboniko naturala du. Eslogana argia da: “Zoazen tokira zoazela, edan Baias”. Gehiago jakin BIDASSOA 2014an abiarazi zuten Carlos Arrecubierta eta Iñigo Perezek garagardotegi hau Irunen. Arrecubierta mikrobiologian doktorea da eta New Yorken piztu zitzaion garagardo artisaua ekoizteko grina. Captain Lawrence Brewing Co.-rekin lankidetzan aritu ondoren, lantegia ireki, eta bere pasioetako batean aritzea erabaki zuen. Etengabe hazten ari da marka, garagardo berriak gehituz. Irungo taproomean beraien garagardoak batzen dituzte sasoiarekin aldatzen doan eskaintza gastronomikoarekin. Gehiago jakin GROSS Gros auzotik hartu badu ere izena, Donostiako Igara auzoan dute fabrika eta taprooma. 2013an zabaldu zituen ateak eta eskola berriko garagardoak egiten dituzte bertan. No Hops No Hope da beraien leloa: “lupulua da gure garagardoen izarra. Gure garagardo artisauen arima, mugiarazten gaituen motorra”. Gehiago jakin BOGA Bilboko zenbait zentro sozialean lehen litroak egin ondoren, bost lagunek garagardotegi bat zabaldu zuten 2014an Mungian. Garagardo multinazionalen monopolioari aurre egingo zion aisia eta ekoizpen alternatiba txiki bat eskaini nahi zuten. Lehengaiak eta bertako hornitzaileak lehenesten dituzte; ura, malta, lupulua eta legamiak dira gizartearekin eta ingurumenarekin konprometitutako garagardo hauen osagaiak. Horiez gain, esperientzi gastronomikoak ere eskaintzen dituzte. Gehiago jakin OLAÑETA Jose Luis, Pablo eta Iñigo Olañeta anaiak buru ditu Errenteriako mikrogaragardotegiak. Licorera Vasca enpresako arduradunek 20011n ekin zioten garagardo artisauak egiteari. 35.000 litro egiten dituzte urtean eta eskaintza iraunkorrari berritasunak gehitzen dizkiote urtero. Gehiago jakin LAUGAR Bost lagunek hobby bezala ekin zioten garagardoa egiteri, aspergarria iruditzen zitzaien garagardo industrialez betetako panorama aldatzeko. Autokontsumorako hasi ziren, gutxika hazten joan, eta 2014an modu profesionalean hasi ziren Gordexolan. Kalitatea lehenesten diote kopuruari. IPAren Euskadiko bertsioa egin dute: Laugar EPA. Garagardo ezagunenak eta esperimentalagoak dasta daitezke beraien fabrikako taproomean. Gehiago jakin BYRA Arabako Lautadan sortu zen zapore eta usain bereziak bilatzen dituen garagardozale familia batean. Garagardo artisaua egitea erabaki zuten, originaltasunari eutsi eta masan ekoiztuetatik bereizten dena. %100 naturala da gehigarri, kontserbatzaile eta egonkortzailerik gabea. Prozesua ezagutzeko aukera dago Langraiz Okan duten fabrikan egiten dituzten bisitetan. Gehiago jakin DRUNKEN BROS Pablo Malladak eta Mikel Muñozek 2013an martxan jarri zuten Bizkaian kokatutako garagardotegia, urtetako homebrewing eta ikasketa ordu askoren ondoren. Garagardo bereziak, desberdinak, egiten dituzte, mimoz eta pasioz. Horretarako eskura dituzten osagai onenak erabiltzen ditu, ukitu berezia emanez, izaera propioa eta kalitatezko garagardoak lortzeko. Zamudion dute taprooma. Gehiago jakin

Abian da sagardotegi sasoia

Aurtengo sagardotegi sasoia berezia da sagardozaleei eta bezero guztiei begira, sagardoaz gozatzeko formatu berezi bat eskaintzen duelako, formatu soziala, lagun artean bizitzekoa, urteko sasoi batekin lotzen dena, egutegian markatzen duguna. Denboraldi berezia, sagardo berria dastatzen dugulako, egoerak bultzata, protokolo bereziak osatuta.Sagardotegi Denboraldia berezia da sagardogileontzat ere, sagardo berria jendeari azaltzeko balio duelako. Aukera paregabea da sagardogintzaren, sagardogileon eta, oro har, sagardoaren sustapena egiteko. Pasioa eta ilusioa: sagardo berria dastatzeko garaia iritsi da! Urtebete igaro da joan den urtarrilean egoera ezegonkor baten menpe Denboraldiari hasiera eman genionetik. Ordutik, hainbat arau eta egoerari aurre egin behar izan dio sektoreak, eta espazio seguru, erakargarri eta erosoak sortzeko konpromisoa izan da bere lanerako bidea. Sagardotegi garaiak duen adierazgarri nagusia Sagardo Berria dastatzea da, otordu eder baten bueltan. Sagardotegi denboraldia merezi dugulako, sagardo berria dastatzea merezi dugulako ekingo diogu gogoz 2022ko Sagardotegi Denboraldi berriari. Nolakoa izango da 2022ko Sagardotegi denboraldia? Urtarrilaren 28ra bitartean, Eusko Jaurlaritzaren Dekretuak irauten duen bitartean, Sagardogileek mahaira ekarriko dute sagardo berria, pitxer edo botila gardenetan eta bakoitza bere txarteltxo edota azalpenarekin. Txartel bakoitzean egongo da kupelaren zenbakia, bezeroak aldioro jakin dezan zein sagardo ari den dastatzen. Txarteltxo horrek QR kodea ere izango du, sagardoaren informazio gehiago jaso ahal izateko. Otorduan zehar, pitxarra betetzera ere altxa daiteke mahai bakoitzeko arduraduna, eta sagardogilearen laguntzarekin beteko du taldeak dastatu nahi duen edo sagardogileak gomendatzen duen kupeleko sagardoa. Protokolo hau garatu zen lehen unetik dekretu eta arautegi berrien arabera egokituz joan gara, baina beti oinarri bera errespetatuta: Sagardoa dastatzean eta sagardotegiko esperientzian segurtasuna bermatzea. Iaz bezala, denboraldi hasiera honetan, uzta berria mahaian dastatuko da. Sagardotegiak espazio zabalak dira, eta aukera handia ematen digute distantziak errespetatu eta sagardotegiko esperientziaz modu erosoan gozatzeko. Sagardotegiaz gozatzeko hainbat bide eta modu Sagardotegietan otorduaz aparte hainbat ekintza egiteko aukera dugu. Berrikuntza moduan 2022ko Sagardotegi Denboraldian Sagardo Dastatze Gidatuak eskainiko ditugu otorduaren aurretik, zenbait sagardotegitan. Beste hainbat bisita eta produktu eskaintzeaz gain, dastatze gidatua bezalako produktuak eskatu dizkigu joan den urteotan bertako bezeroak, eta hori dela eta hartu da hemendik aurrera hori eskaintzeko erabakia. Aukera aparta baita Sagardogilearen eskutik produktuaren berezitasunak jasotzeko. Horretaz gain, bezeroari erraztasunak emate aldera, Euskal Sagardoen online denda eta Sagardotegietan otordua egiteko erreserba sistema ere martxan ditugu sektorean. Online dendaren bereizgarri nagusia sagardo desberdinen konbinazioak osatzea da, laurogeita hamar sagardo baino gehiago ditugu eta dendan, jendeak eskatu eta etxean jaso ahal izango dituenak. Sagardotegian automatikoki mahaia erreserbatzeko aukera ere ematen du sagardoa.eus webguneak: sagardotegia aukeratu, mahaikide kopurua jarri, aurrerapena ordaindu eta klik batean mahaia erreserbatuta gelditzen da! Deirik egin edo emailik bidali gabe. Sistema honek joan den urteotan arrakasta handia izango du gure bezeroen artean, eta aurten sagardotegi gehiago automatikoki erreserbatzeko aukera izango da! %10-%20 arteko igoera izango du sagardoak Ez da urte erraza izan 2021a, ez eta 2020a ere, baina sagardo sektoreak bat eginda, oraingo eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko konpromisoa hartu du. Horren adibide da 2021. Urtean sagardogile guztiek elkarrekin osatu duten Plan Estrategikoa. Plan Estrategikoa eta sektorearen bateratzea, Euskal Sagardoa Jatorri Deitura proiektuaren baitan. Bertako sagarra eta bertako ekonomia zirkularra aktibatzeko helburu argiarekin. Baita sagardoaren errentagarritasuna eta sagardotegien etorkizuna lantzekoa ere. Azken urteko igoerak medio, sagardoa %10-%20 artean igoko da bataz beste 2022 urtean. Sagarra, beira, kartoia, argindarra… guztiak egin du gora eta sagardoak ere gora egingo du ezinbestean, lehendik ere errentagarritasun baxuko produktua izaki, gaur egungo egoerara moldatzen joateko. Bertako nekazaritza, bertako ostalaritza eta bertako banaketa sistemak uztartzen dituen eremua da sagardoa. Bertako ekonomia sustatzen du, lanpostuak eta aberastasuna bertan sortuz. Baina sagardogintzak, bideragarria izateko, eskaintzen duenaren neurriko prezio bat behar du. Sagardoari merezi duen aitortza eta balioa jarri behar zaio. Sagardoak merezi duelako. Merezi duen edari bat merezi dugu, eta lehen sektore indartsu batean oinarritutako kalitatezko edaria merezi dugu. Uzta handia eta sagar moten garrantzia bertako sagastietan 2021a sagar urte handia izan da Euskal Herriko sagastietan kopuruz, eta sagardotegiek aukera paregabea izan dute upategian uzta eder hau baliatzeko. Euskal Sagardo desberdinak dastatzeko aukera izango du kontsumitzaileak, Euskal Sagardoak biltzen dituen sagar mota desberdinak aukeran izan baititu sektoreak. Guztira 115 sagar mota desberdin eta hauetatik 24 dira gure sagastietan gehien daudenak, gaziak eta gezak. Beraz, sagardo desberdinak dastatzeko aukera izango du sagardozaleak, sagardotegiz sagardotegi, eta kupelez kupel ere gauza bereziak probatu eta dastatzekoa. Orokorrean, iaz baino sagardo arinagoak dira aurten, lurrintsuak eta alkohol graduazio bajuxeagokoak. Uzta handiak direnean normala izan ohi dena da bestalde, eta aurtengoa inoizko uzta handiena izan da Euskal Sagardoa Jatorri Deiturarentzako. Guztira 5 milioi kilo sagar bildu dira Jatorri Deiturako 250 sagardotegietan eta 3,5 milioi litro Euskal Sagardo egin dira.

Getariako Txakolinaren uzta berria

Gaur San Anton eguna ospatzen da eta tradizioz Getariako Txakolinaren uzta berria aurkezten da. Aurten, pandemiak eragindako egoera dela eta, aurkezpen-ekitaldirik antolatu ez bada ere, merkatuan aurki daiteke jada 2021eko uzta-txakolina. Mahats-uzta osasuntsua eta kalitatezkoa da, Getariako txakolin tipikoa, 11. erdi mailakoa eta azidotasun markatua eta orekatua eragin duena. Kopuruei dagokienez, 3.974.000 kilo mahats ekoitzi dira, eta 2.700.000 litro txakolin (2.461.000 litro txakolin zuri, 230.600 litro txakolin gorri eta 6.540 litro txakolin beltz). 2021eko ekoizpena 2020ko uzta baino % 10 txikiagoa izan den arren, merkaturatze-datuetan datuak onak izan dira, 2019ko zifretara iritsiz. Esportazioari dagokionez, % 30 igo da: 2019-2020 kanpainan 423.200 litro esportatu ziren, eta 2020-2021 kanpainan, berriz, 574.125 litro. Hori da upategiek merkatu berriak irekitzeko egiten duten ahalegin handiaren emaitza. AEB da helmuga nagusia (herrialde guztien % 65), ondoren Frantzia ( % 6,5), Erresuma Batua eta Norvegia ( % 5,2) eta Suedia eta Japonia ( % 4) daude. Gaur egun, Getariako Txakolina Jatorri Deiturak 443 hektarea mahasti eta 36 upategi ditu inskribatuta.

Iñaki Lopetegiren omenezko gastronomia argazki lehiaketa

Iñaki Lopetegi Agerremedia tolosako argazkilariak gastronomiaren alorrean egindako lana ezagutzera emateko helburuarekin, Mantalak 2021eko Gabonetara begira argazki lehiaketa bat abiatu du "I. Iñaki Lopetegi Gastronomia Argazki Lehiaketa" izenburupean. Garai honetan ospatuko diren bazkari eta afariak probestuz, Mantalak parte-hartzaileak beren argazkiak sare sozialetan argitaratzera bultzatu nahi ditu, orotara 1.000 €ko balioa duten 3 sari irabazteko aukera izateko. Iñaki Lopetegi (1961-2021) argazkilari tolosarra bat izan zen eta bere lana neurri handi batean argazkilaritza gastronomikoan garatu zuen. Mantalak argazkilari eta TBko kamerariak egindako lana aitortu nahi izan du bere izena daraman lehiaketa bat abiatuz. Lopetegik euskal gastronomiari ekarpen garrantzitsua egin zion bere ibilbide profesionalean produktu, plater eta sukaldariak iruditan islatuz. Lehiaketako parte-hartzaileek euskal gastronomiaren testuinguruan argazki bat atera beharko dute eta sare sozialetara eraman (Facebook eta/edo Instagram). Argazkiek euskal gastronomiaren ezaugarriak islatu beharko dituzte ikuspegi global batetik begiratuta. Epaimahaia Mantalako entitate kolaboratzaileetako ordezkariek osatuko dute, eta haiek erabakiko dute zeintzuk izango diren argazki irabazleak haien originaltasun, sormen eta kalitateari erreparatuta. Irabazleak 500 €ko saria jasoko du, bigarren sailkatuak 300 € eta hirugarrenak 200 €. Argazkiak urtarrilaren 24ra arte argitaratu ahalko dira, eta egun horretan parte-hartzea itxi eta epaimahaikideak bilduko dira erabakiak hartzeko. Ondoren irabazleen izenak jakinaraziko dira eta sarien banaketa egingo da. Parte hartzeko baldintzak ondokoak dira Parte-hartzeko epea: 2021/12/24etik 2022/01/24era. Lehiaketaren helburua euskal agstronomiaren testuinguruko argazki gastronomiko bat argitaratzea da. Horretarako parte-hartzaileek argazki bat atera beharko dute, Mantala Basque Gastronomy jarraitu Facebook eta Instagram-en eta sare sozialetan argazkia argitaratu Mantala etiketatuz. Sarietako bat irabazteko aukera izateko ondokoa egin beharko da. Mantala Basque Gastronomy jarraitu. Lehiaketan aurkeztu nahi diren argazkiak argitaratu lanaren izena adieraziz eta Mantalaren erabiltzaileak etiketatuz/aipatuz. #mantala traola gaineratu. Parte-hartzaile bakoitzak bidalitako argazkiek ondoko ezaugarriak bete behar dituzte: Euskal gastronomia islatzen duen irudi bat izan behar dute, ikuspegi global batetik ulertuta. Argazkiak txuri-beltzean edo koloretan izan daitezke, sakelako telefonoarekin edo kamera digitalarekin ateratakoak. Argazki bakoitzak ez du izango 4 Megabyte (Mb) baino gehiagoko tamaina. Edizio digitala baimentzen da baina ez manipulazioa, azken hau argazkiko elementu edo zatien ezabatzea edo gaineratzea bezala ulertuta. Lehiaketan parte hartzeko epea 2021eko abenduaren 24an hasten da eta 2022ko urtarrilaren 24an amaitu. 2022ko urtarrilaren 24an epaimahaiak,argazkien sormen eta originaltasuna kontuan hartuta 3 irabazleak hautatuko ditu. Lehiaketan parte-hartzeak baldintza hauen onarpena dakar. Mantalak lehiaketan parte hartzen duten argazkiak erabili ahal izango ditu sare sozialetan argitaratuz beti ere egilea aipatuz. Epaimahaia Mantalako entitate kolaboratzaileetako ordezkariek osatuko dute. Ondoko sariak banatuko dira: Lehen postuan sailkatutako parte-hartzailearentzako: 500€Bigarren postuan sailkatutako parte-hartzailearentzako: 300€Hirugarren postuan sailkatutako parte-hartzailearentzak: 200€

HAREKO: Eusko Label behi-haragi ekologikoa

Euskadiko ekoizpen ekologikoak garapen mugatua izan du orain arte Europako beste eskualde batzuekin alderatuta, baina pixkanaka eskaera handitu eta sendotzen ari da. Haragiari dagokionez, Euskadin kontsumitutakoaren %14 bertan ekoizten da, eta %64 inportatu egiten da. Datu horiek agerian uzten dute Euskadin behi haragia ekoizteko dagoen ahalmena, baita abeltzainekin lankidetzan lan egiteko beharra ere, jarduera hori sustatzeko. Gaur egun, haragitarako behien ekoizpen ekologikoko bi eredu daude Euskadin. Alde batetik, txahalak gizentzen dituzten eta haragi ekologiko hori zuzenean saltzen duten ustiategiak daude, baina gehienek behiak ekologikoan hazten dituzte eta txahalak ohiko gizentze zirkuitura (ekologikoa ez dena) saltzen dituzte. Bestalde, Euskadiko supermerkatuetako linealetan beste leku batzuetako haragi ekologikoa aurki daiteke, eta horrek euskal kontsumitzaileak produktu mota horrekiko duen interesa adierazten du. Testuinguru horretan bultzatu da HAREKO lankidetza proiektua. Bere helburu nagusia merkaturatze kanal alternatiboak bilatzea da, esaterako, linealak, Euskadin bertako haragi ekologikoz etengabe hornitzeko, abeltzainen arteko aliantzen bidez. Eusko Jaurlaritzak bultzatutako Ekoizpen Ekologikoaren Sustapenerako Planaren (FOPE) barruan dago ekintza, eta Euskadiko ekoizpen ekologikoa handitzeko euskal estrategiari erantzuten dio. Proiektuaren emaitzak gaur goizean aurkeztu dira, Kanpezuko (Araba) Arrea jatetxean egindako ekitaldi batean, eta, besteak beste, ordezkari instituzionalak egon dira bertan, hala nola Bittor Oroz, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako sailburuordea. “Eusko Jaurlaritzan aukera argia ikusten dugu tokiko haragi ekologikoaren eta kalitatekoaren produkzioan, bai merkatuak bai sektoreak horrelako elikagaiak eskatzen baitituzte. HAREKO bezalako ekimenek Euskadin ekoizpen ekologikoa areagotzen eta haragiaren eskuragarritasuna jarraitua izaten laguntzen dute. Horretarako, funtsezkoa da elikadura kate osoaren lankidetza”, adierazi du Bittor Orozek bere hitzaldian. Ekimenaren barruan, NEIKERetik HAREKOren proiektu pilotuen diseinuan eta monitorizazioan parte hartu dugu, Euskadiko hiru ganadutegitan. Ganadutegi horiek urtebetez gizendu dituzte beren animaliak. NEIKERi dagokionez, animalien pisuaren bilakaera, dietaren osaera eta gizentzean erabilitako bazken kalitatea monitorizatu ditugu. Informazio horrekin, indize teknikoak kalkulatu ahal izan dira, hala nola animalien eguneroko irabazia, ekoizpen kostuak, etab., eta kanalen errendimendua baloratu ahal izan da, ondoren Leartiker proiektuko bazkideak haragi horren kalitatea aztertzeko. Ildo horretan, Nerea Mandaluniz NEIKEReko Animalia Ekoizpeneko departamentuko ikertzaileak azaldu duenez, “animaliek hazkunde onak dituztela eta abeltzainek txahalak gizentzeko kalitate oneko bazkak erabiltzen dituztela ondorioztatu dugu”. Ondorio horretara iristeko,NEIKERetik hiru proiektu pilotu monitorizatu ditugu Euskadiko hiru ganadutegitan. Harakai-Urkaikok hil ditu animaliak, eta 7 hilabeteko merkaturatze pilotu bat garatu da. Gaur-gaurkoz, HAREKOren testuinguruan merkaturatutako haragi ekologikoa Eroski supermerkatuetako lau puntutan saltzen ari da. Hasiera korapilatsu baten ondoren, kontsumitzailearen onarpena hobetzen joan da proba pilotuan zehar, eta proiekzio itxaropentsua ikusi da eta salmentak hazten joan dira proiektuan zehar. Eroskik bertako produktu ekologikoaren aldeko apustua egin du. Euskadin bertako behi haragia kalitate ekologikoaren eta Eusko Label ziurtagiriekin ekoitzi eta saltzeko aukera dagoela egiaztatu eta gero, hurrengo pausoak izango dira joera hori sendotzeko lan egitea, eta, ondoren, abeltzainekin estrategia integral bat diseinatzea, kontsumitzaileentzako hornidura jarraitua eduki ahal izateko.

Euskal sukaldaritza, munduko gastronomiaren erdigunean

Euskal sukaldaritzak mundu osoan duen sona aski ezaguna da dagoeneko. Urte asko dira geure kultura gastronomikoa ezagutarazten daramatzagunak, eta ereindako haziak ekarri du uzta. Aurten ere, munduko sukaldaritza zerrenda entzutetsuetan euskal sukaldari eta jatetxeek erdietsi duten tokia ez da nolanahikoa. Berriki, The World's 50 Best restaurants eta The Best Chef Awards sariak eman dira jakitera. Ikus dezagun, bada, zer nolako emaitza izan duen bertan Euskadik. Euskal sukaldaritzak munduan duen lekua eztabaida ezinezko afera da. Asko dira hori eragiten duten faktoreak: Produktua bera, esperientzia gastronomikoak, usadio eta ohiturak, jatetxe entzutetsuak… Guzti horrek kokatzen du Euskadi mundu osoko gastronomiaren erdigunean eta ematen dio berebiziko sona. Merezitako fama hori indartzen laguntzen duten ekimenen artean badaude zenbait zerrenda ezagun. Horien artean, The Best Chef Awards saria izan da aurten munduko sukaldari onenak aukeratu dituena, eta ondoren etorri da The World's 50 Best Restaurants. Bietan, euskal sukaldari eta jatetxeek leku nabarmena izan diute. Dabiz Muñoz izan da aurten hautatua munduko sukaldari onena, baina oso gertutik jarraitu diote euskal sukaldariek ere. Andoni Luis Aduriz, Mugaritzeko buruak, 3. lekua eskuratu du zerrenda honetan. Baina ez da munduko 100 onenen artean kokatu den euskal sukaldari bakarra. Martin Berasateguik 28. postua eskuratu du eta Eneko Atxak 31.ena. Hori ez da azken hilabeteotan euskal sukaldaritzak mundu mailan jasotako aitorpen bakarra izan, ordea. Esan bezala, berriki munduko 50 jatetxe onenak ere izendatu dituzte eta horien artean badira Euskadiko zenbait ere. Hain zuzen, horietako batzuek errepikatu egiten dute, bi zerrendatan agertzen baitira hautatuak. Izendapen sonatuenetako bat Etxebarri erretegiak jaso du, eta gainera bertako buru Victor Arguinzoniz Chefs’ Choice Award 2021 ere izendatu dute. Bestalde, Andoni Luis Aduriz-en Mugaritz jatetxea 14. postuan ageri da eta Aitor Arreguiren Elkano 16.ean. Eneko Atxaren Azurmendik ere aitormen bikoitza jaso du oraingoan, zerrenda honetako 49. postuan ageri baita. Aurten, gainera, zerrenda honek beste 50 jatetxeren aipamena gaineratu du, orotara 100, bere izenari beste hainbeste gehituz. Zerrenda zabalago horretan Euskadiko beste bi jatetxe ageri dira, Josean Alijaren Nerua eta Elena eta Juan Mari-ren Arzak. Ez da marka makala!

Euskadi Gastronomia Sariak banatu dira

Iaz ezin izan ziren banatu 2019ko Euskadi Gastronomia Sariak, pandemiaren ondorioz. Beraz, joan den urriaren 26an entregatu ziren. Sariak Eusko Jaurlaritzak eman ditu Euskal Gastronomia Akademiak proposatuta, eta sarituen artean euskal sukaldaritzaren alorreko eragile ezagun ugari daude. Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburu eta Eusko Jaurlaritzako bozeramaile Bingen Zupiriak zuzendutako ekitaldian euskal gastronomiaren aurpegi ezagun ugari bildu ziren, zuhurtziak agintzen duen bezala musukoaz estalita egon arren antzematen zirenak. Eusko Jaurlaritzak emandako aitorpenez gain, ekitaldi honetan 2019ko Euskal Gastronomia Akademiaren Berezko Sariak ere banatu ziren. Irabazleen hitzaldietan, Covid-19ak eragindako pandemia eta osasun krisiak kaltetutako ostalaritza sektorearen omenezko hitzek garrantzi berezia hartu zuten. Irabazleen zerrenda honakoa da: Euskadi Gastronomia Sariak  Jatetxe jaberik onenari “Euskadi” Gastronomia Saria:  Sergio Ortíz de Zarate Jauna. Zarate Bilboko Jatetxea.  Jangela zuzendaririk onenaren “Euskadi” Gastronomia Saria:  Stefania Giordano Anderea.  Kazetari lanik onenari “Euskadi” Saria:  Sergio Errasti Guinea Jauna  Argitarapenik onenari “Euskadi” Gastronomia Saria:  “Rutas y restaurantes con encanto de Gipuzkoa” Josema Azpeitia, Ritxar Tolosa eta Txusma Pérez Azaceta jaunek idatzia.  Euskal Gastronomia Akademiaren Berezko Sariak José María Busca Isusi” Saria (Euskal gastronomiarekin zerikusia duen elkartea edo pertsona)  Ja(ki)tea elkartea.  “Manuel Llano Gorostiza” Saria: (Ardoaren kulturarekin erlazioa duen norbanako, elkarte edo instituzioa)  Ardoaren Museoa Dinastía Vivanco  “Luis Irizar” Saria (Irakaskuntzari):  CIFP Hostelería-Ostalaritza LHII – Galdakao (Galdakaoko Ostalaritza Eskola)  “Juan José Lapitz” Saria (Produktua):  Gipuzkoako Erlezain Elkartea  “Academia Vasca de Gastronomía” Aparteko saria:  Federico Pacha Goikoetxea (Orona Fundazioa eta Chillida Leku) 

Basque Culinary Center, Hazik eta euskal gastronomiaren agente nagusiek “Mantala Basque Gastronomy” aurkeztu dute

Mantala Basque Gastronomy ekimenaren xedea da euskal gastronomia sustatu eta garatzea, ezagutzaren trukea eta elkarrekiko sormena sustatuz. Basque Culinary Centerrek eta Hazi Fundazioak bultzatuta, Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak sustatutako Euskadiko Gastronomia eta Elikaduraren Plan Estrategikoaren (PEGA) esparruan, Mantala edukien plataformak eragile publiko eta pribatuen sare batekin lankidetzan eraiki da: Gastronomiaren Euskal Akademia, Fecoga, eta Jakitea, besteak beste. Gaur inoiz baino gehiago funtsezkoa da euskal gastronomiaren kokapena indartzen jarraitzea mundu-mailan. Mantala espazio gisa planteatzen da, non ezagutza, ikerketa eta lankidetza gastronomikoan oinarritutako hainbat edukik eta proiektuk bat egiten duten. Ekimenak euskal gastronomiaren identitatearen balio nagusien garapena eta entzutea sustatzen du, modu dinamikoan eta etorkizunerako ikuspegiarekin, kalitatezko eduki digitalak hedatu eta agerian jarriz webgune batean (www.mantala.eus - profil sozialekin lotuta), baita hainbat ekitaldirekin ere.              Gainera, Mantala hainbat proiektu zentraletan oinarrituko da, komunikazio-ardatz nagusia indartuko dutenak. Pertsonak, egiten jakiteari, ezagutzari eta euskal gastronomiarekin lotutako bizipen pertsonalei dedikatutako espazioa, figura eta istorio inspiratzaile eta funtsezkoen bidez; Mapa gastronomikoa, Euskadi osoko tokiko prestaketa eta produktuen erregistro eta katalogaziora bideratutako proiektua, zeinaren helburua den eduki berriak sortzea eta ezagutzaren transmisioa bermatzea; Euskal Gastronomiaren topaketa, sektorearen indartzea izango du xede nagusi hausnarketaren eta etorkizuneko gakoak hautematearen bidez, eta, horretarako, euskal sektore gastronomikoa osatzen duten profesionalen arteko elkarrizketa sustatuko du; eta Gastro Gaztea, euskal gastronomiako talentu handiko gazteak bilduko dituzten afariak izango dira. Mantalako aktore arduradunek Gastro Gaztearen lehen afaria aprobetxatu dute proiektua elkarrekin aurkezteko. Aurkezpenean izan dira Bittor Oroz, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Politikako sailburuordea, Peli Manterola, HAZIko zuzendari nagusia eta Joxe Mari Aizega, Basque Culinary Centerreko zuzendaria. Gainera, ekimenean parte hartu duten gainerako eragileen ordezkariak ere izan dira: Rafa Gorrotxategi, Jakitea-ko lehendakariordea, M. Mar Churruca, Euskal Gastronomia Akademiako presidentea, eta Juan Manuel Garmendia, FECOGAko presidentea. Tabakalerako LABe Restaurant-en eskaini den Gastro Gaztea-afariak, esparru ezin hobea ekarri du Mantala aurkezteko. Euskal gastronomiaren barruan mugimendu gazte eta dinamiko bat dago, ekintzailetzan, laguntasunean, jasangarritasunean eta tokiko produktuaren balioan oinarritzen dena. Testuinguru horretan, hainbat ekintza gastronomiko jarri dira abian, funtsezko zutabe horiei balioa emateko, eta plater ezberdinen bidez, sasoiko produktua eta sukaldaritzako teknika tradizionalen garrantzia lantzeko. 6 eskutara burutu den lehen afarian, eskualde bakoitzeko jatetxe banako sukaldariek hartu dute parte: Garena Jatetxea (Bizkaia),Kromatikoa Jatetxea (Araba) eta  Ama Taberna (Gipuzkoa). Afarian erabilitako edariak, txakolina, sagardoa eta ardoa, Basque Wine-ek eskaini ditu - promozio marka horrek kalitatezko kalitatezko marka eta jatorri ezaguna duten Euskadiko edariak onartzen ditu.

Gastro Gaztea, talentua ate joka

Sukaldari gazte, ekintzaile eta sortzaileen lana aitortzeko jaio zen Gastro Gaztea ekimena, Basque Culinary Center unibertsitatearen eskutik. Bereziki, tokiko produktuari garrantzia emanez sortzen duten horiek balioan jartzeko. Izan ere, "sukaldea berriz ere sustraietara itzuliz berritzen ari da", egitasmo honen zuzendari Imanol Zubelzuren ahotan. Gastro Gaztea ekimena 2020ko abenduan jaio zen, Basque Culinary Center-en eskutik eta eta Eusko Jaurlaritzaren laguntzarekin. Ekimenaren helburua bertako produktuari arreta berezia jartzen dioten sukaldari gazteen lana bultzatu eta ikusaraztea da. Ekimenaren baitan topaketa batzuk ere antolatu dira Bizkaian, Araban eta Gipuzkoan ekoizleek eta sukaldari gazteek elkar ezagutu eta aurrez-aurre lan egin dezaten. Egitasmo honen helburu nagusia talentua ekoizlearenganaino eramatea da, sasoiko eta hurbileko produktuekin estilo gastronomiko berriak lantzeko eta protagonista nagusitzat produktua duten menuak diseinatzeko. Ekintza gastronomiko horietako bat, hain zuzen, Donostiako Tabakaleran kokatua dagoen LABe jatetxean ospatuko da datorren urriaren 25ean. Bertan, plater ezberdinen bidez, sasoiko produktua eta sukaldaritzako teknika tradizionalen garrantzia azpimarratuko da Gastro Gaztearen izpiritua laburbiltzen duten 3 sukalderen eskutik: Garena Jatetxa (Bizkaia), Kromatiko Jatetxea (Araba) eta Ama Taberna (Gipuzkoa). Afari honetan, gainera, Astigarragan kokatua dagoen Astarbe sagardotegiko produktuak ere dastatuko dira. Garena jatetxeko Julen Baz sukaldaria da talentu gazte horren erakusleetako bat. Gorbeia eta Urkiolako parke naturalen artean kokatutako baserri honetan berrikuntza gastronomikoa eta tradizioa uztartzen dira. Bere esanetan, "garrantzitsuena ekoizlearengandik gertu egotea da" produktua ongi ezagutzeko . Gastro Gaztea ekimenarekin, Basque Culinary Centerrek bertako produktuekin, jasangarritasunarekin eta identitate gastronomikoarekin lotutako balioak oinarri hartuta lan egiten duten euskal sukaldari gazteak bultzatu eta aitortu nahi ditu. Zubelzuren ustez, "produktuak identitatea, ezagutza eta balio jakin batzuk" dakartza bere baitan, eta bertako ekoizleen lana erabiltzeak "sukaldaritzatik harago, gure lurra defendatzeko, sustatzeko edo proiektatzeko" aukera eskaintzen du. Gastro Gaztea proiektuaren arduradunaren arabera, gainera, "sukaldea bere sustraietatik birsortzen eta berritzen ari da, eta hori ariketa benetan ederra da. Gure ondarea eta balioa mantenduz berritu eta sortzeko modu bat da.  Eboluzionatzeko modu bat, kultura gastronomikoa garai berrietara egokituz baina historikoki bereizten gaituzten sustraiak mantenduz".

Basque Wine: Ardotik garagardora, eta tartean sagardoa

Lurralde urrutienetako ardoak edo auskalo nongo garagardoak eskaintzea euskal sukaldaritza tipiko-tipikoko menu batekin batera? Zer da hori? Guk ez dugu beste toki batzuetako produktuen kontra egingo; denoi gustatzen zaigu munduan barrena egiten dena probatzea. Baina uste dugu garrantzitsua dela gurea ere defendatzea, eta gure lurraldean ditugun askotariko gutiziak eskaintzea, kanpoko beste produktu batzuekin batera. Txakolin-upategiak, Arabako Errioxako upategiak, sagardotegiak eta artisau-garagardotegiak ostalaritza-kanaleko salmenten oso mendekoak dira; beraz, bereziki eragin diete COVID-19arekin lotutako murrizketek. Batzuen salmentak % 40-60ko beherakada izatera iritsi dira. Egoera horri aurre egiteko, «Gure Ostalaritzan Basque Wine» programa abiarazi da. Helburua da Euskadiko edariak programari atxikitako establezimenduetan bultzatzea, kokatzea eta sustatzea. «Gure Ostalaritzan Basque Wine» atxikipen-programa bat da; hori horrela, hala nahi duten ostalaritzako establezimenduak proiektuan sartuko dira eta beren bezeroei Euskadin ekoizten diren edarien sorta osoa eskaintzeko konpromisoa hartuko dute. Euskadiko edariak beren saltokietan lehentasunez kokatzeaz gainera, ostalariek beren aretoko eta barrako langileen bitartez produktuok preskribatzeko eta hori gauzatzen dela kontrolatzeko konpromisoa hartuko dute. Hona hemen ostalaritzaren konpromiso zehatzak: Euskadiko Basque Wineren edarien sortako lau kategorietako eskaintza izatea (Arabako Errioxa, Txakolina, Euskal Sagardoa eta Basque Beer).Zerbitzu-eskaera generikoen kasuan (ardo ondu bat, txuri bat, beltz bat, sagardo bat, txakolin bat...), Basque Wineren eskaintzako edari-marka bat eskaintzea beti.Edari-karta izanez gero, Euskadiko edarien eskaintza lehen orrian edo lehentasunezko orriren batean aurkeztea beti.Basque Wineren eskaintza jendeak ikusteko moduko euskarrietan adieraztea.Konpromisoak aurreko konpromisoak behar bezala gauzatzen direla kontrolatuko duten Mistery Guesten bisita ekar dezakeela onartzea. Preskripzio-lan hori egiteko, HAZIk salduko diren edariei buruzko prestakuntza pertsonalizatua eskainiko du, eta aurretik erabakitako bezeroari saltzeko argudioak garatuko ditu. Zehazki, aretoko langileek edo zerbitzariek preskripzio aktiboa egingo dute, bai eta bestelako merkataritza-gaiak ere. Prestakuntzarako, bideokonferentzia bidezko prestakuntza-ikastaroen eskaintza garatuko da, prestakuntza-pilulen bidez; horietan, saltzeko eta preskripzio aktiboa egiteko uneari buruz hitz egingo da. Gainera, kontsumitzailearen portaerari buruzko datuak emango dira, ardo-aukeraketari dagokionez eta «sommelierra eskura» zerbitzua eratzeari dagokionez, hain zuzen ere, karta bat sortzeari, joera berriei, urtaldi berriei, maridajeei eta abarri buruzko zalantzak argitzeko. (6 zerbitzu-ordu astean). Oraingoz, 265 establezimenduk egin dute bat ekimenarekin. Proiektuan parte hartu nahi duten tabernek eta jatetxeek Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako elkarteengana jo behar dute edo, zuzenean, HAZIrengana.