Mapa Gastronomikoa

Bergarako errellenoak eta tostoiak

Gozogintza — Debagoiena

1.- Izena:

Bergarako errellenoak eta tostoiak.

2.- Antzinatasuna, tradizioa, eskarmentua:

Antzinatik, gozogile bergararrek herriaren izena munduan zabaltzen lagundu dute, errelleno eta tostoi ezagunen bitartez. Diotenez, lehenengo bizkotxo beteak Felipe IV.ari oparitu zizkioten, Bergarara joan zenean. Ez dago jatorriari buruzko adostasunik. Teoria baten arabera, Bergarako Goenkale kaleko komentuko ama frantziskotar klaratarren artisau-lana zen. Beste batzuek diote tropa frantziarrek ekarri zituztela, XIX. mendearen hasieran,eta gero Bergarako gozogileek bertakoen gustura egokitu zituztela.

Geroago, uda Aretxabaletako bainuetxean ematen zuen Isabel II.a erreginari Bergarako Juan Agirreolearen gozotegiko errellenoak eman zizkioten. Asko gustatuko zitzaizkion erreginari, zeren gozogile bergararrari gozoen bilgarrian «Errege Etxearen hornitzailea» zela jartzeko baimena eman zion.

3.- Aintzatespenak:

2000. urtean, Bergarako Errelleno eta Tostoien Kofradia sortu zuten, gozoki enblematiko horien historia ezagutarazi eta zabaltzeko, errellenoak eta tostoiak txoko guztietara eramateko eta gero eta hobeak egiteko helburuarekin. Ohorezko lehenengo kofradia kideak Larrañaga, Raizabal, Mugika eta Alcelay gozogileak izan ziren, noski, horiek eutsi baitiote gaur egunera arte gozoki horiek egiteari.

4.- Ezaugarriak:

Errellenoak mol arrautzez (gorringo eta azukre irabiatua) betetako bi bizkotxo geruza finez osatzen dira eta almibar sendo batez estaltzen dira. Almibar hori labearen beroaren eraginez gogortu egiten da.

Tostoiak errellenoak egiterakoan soberan geratzen diren zuringoak baliatuz sortzen dira. Zuringo horiei azukrea bota eta nahastu egiten dira, mordotan banatu, almendra xehatuz estali eta labean erretzen.

5.- Osagaiak eta prestaketa:

Errellenoek arrautzak, irina, azukrea eta lurrina eramaten dute. Eta, tostoiak, arrautza zuringoz, azukrez, irinaz eta fruitu lehorrez osatzen dira.

Ana María Calerak La cocina vasca liburuan emandako errezetaren arabera, errellenoak egiteko sei arrautza irabiatu behar dira, 250 gramo azukrerekin batera, eltze batean. Eltzea suan jarri behar da, belztu eta gehiago altxatzeko , baina su txikian. Gero, 250 g irin gehitzen zaizkio eta dena nahastu behar da, egurrezko espatula batekin. Sartu nahasketa aho laua eta zabala daukan mahuka batean. Labeko erretilua paper sendoz estali, gurinez igurtzi eta gainean tira luzeak jarri. Gainean, azukrea bota. Labean sartu. Egiten den bitartean, errellenoa honela prestatu: almibarra prestatu, 250 gramo azukrerekin eta baso bat urekin. Bestetik, 12 gorringo irabiatu eta almibarra pixkanaka bota, etengabe irabiatuz. Hozten utzi. Bainurako, almibarra egin, izpi gogor puntuan. Honela: eltze batean, 250 gramo azukre jarri eta baso bat ur eta bizpahiru ozpin tanta bota. Egindako dagoenean, egurrezko koilare batekin irabiatu, eltzea zeharka jarrita. Zuritzen hasten denean, egindako dagoela esan nahi du. Bizkotxoak labetik atera, hozten utzi, erditik zatitu eta errellenoa jarri. Almibarraz busti eta, ondo lehor dadin, labean su txikian sartu, 15 bat minutuz.

6.- Ekoizpen eremua:

Lehen, tostoiak gorringo gozokietan espezializatutako gozotegi guztietan egiten zituzten; gaur egun, bergararrek jarraitzen dute ohitura honekin.

7.- Gaur egungo ekoizpena:

Bergarako Larrañaga, Raizabal, Mugika, Alcelay eta Goxo Toki gozotegietan egiten dituzte.

Gaur egungo gozogile belaunaldiak, Nicolás Larrañaga dekanoa buru dela, harrotasuna eragiten dion postre hau betiko maitasunarekin prestatzen jarraitzen du.

Iturriak:

  • Historia de la confitería y repostería vasca, José María Gorrotxategi Pikasarri. Sendoa arg., 1987
  • La Cocina Vasca, Ana María Calera. La Gran Enciclopedia Vasca argitaletxea. 1978.
  • Antxon Agirre Sorondo. Diario Vascon argitaratutako artikulua.

Bestelako produktuak