1.- Izena:
Erroskillak, piper-opilak, txakur-opilak.
2.- Antzinatasuna, tradizioa, eskarmentua:
Joan den mendetik, Telletxea familiako zenbait belaunaldi euskal herrietako jai guztietan ezinbestekoak diren erroskilla eta piper-opil goxo-goxoak egiten aritu dira. Benito Telletxea izan zen aitzindaria. Aurreko mendearen hasieran, Gipuzkoako erromeria, jai eta azoketara bere genero zoragarria oinez eramaten urteak eman zituen. Askotan, zaindariaren egunaren bezperan ermitara joaten zen eta belarretan edo ganbaran egiten zuen lo, goizaldean santuzale goiztiarrenei erroskillak saldu ahal izateko.
Bere seme Donatok eta, gero, Brígida bilobak familia tradizioarekin jarraitu zuten. Negozioa zabaldu egin zuten, Pasaiako Campos delako bati ex profeso egin zien erroskillak osatzeko makina orijinal bat erosita. Campos hori artista zen, zalantzarik gabe; izan ere, makinak, mende erdi geroago, funtzionatzen jarraitu zuen.
Duela urte gutxi arte, María Lourdesek, Benitoren birbilobak, erroskilla eta piper-opil goxo horiek egiten jarraitzen zuen, horiek egiteko egokitutako lantegi batean. Zoritxarrez, belaunaldi ordezkapenik izan ez denez, produktu enblematiko hori egiteari utzi egin diote, baina ordiziar belaunaldi askoren oroitzapenean geratuko da.
3.- Ezaugarriak:
Gipuzkoarrek (batez ere goierritarrek) asko estimatzen dituzten herri gozokiak dira, jai tradizionalen ospakizunekin lotuak (erromeriak, prozesioak, azokak eta abar). Erroskilla finak dira, azukre orez estaliak. Soka batez loturiko multzotan saltzen dituzte, ospakizunetarako jartzen dituzten salmahai eta postuetan.
Piper-opilak erroskilla luze eta bihurrituak dira, piperbeltz eta kanelaz onduak. Piper hitza euskaraz espezie horretako barietate asko izendatzeko erabiltzen den arren, kasu honetan piperbeltz esan nahi du. Elizan eskaintzen ziren eta, irailean, emaztegaiek senargaiei oparitzen zizkieten, amabirjinaren egunean. Hasieran, piperbeltz txikitua zeukan ogi arrunta zen, baina pixkanaka osagaiak gehitzen joan ziren: arrautzak, koipea, azukrea, anisa, etab.
4.- Osagaiak:
Hauek dira erroskillen osagaiak: irina, arrautzak, azukrea, almendra eta anis esentzia. Hori guztia ondo irabiatu eta labean erretzen da, 20 bat minutuz. Egositakoan, azukre orez estaltzen dira. Piper-opilen osagaiak hauek dira: esnea, irina, arrautzak, azukrea eta piperbeltz aleak, kanela ehoa edo anisa (tokiaren arabera). Irina ez beste osagai guztiak ondo nahastu behar dira. Orea pausatzen utzi ondoren, erroskilla moldeatu behar da eta arrautzez margotu. Labean tenperatura altuan egin behar dira, kolorea emateko. Minutu batzuk besterik ez dituzte behar egosteko.
5.- Ekoizpen eremua:
Ordiziako Telletxea gozotegiak egiten duen berezitasun tradizionala. Itxita dago, duela urte batzuetatik.
6.- Argibide gehiago:
- Gipuzkoako Artisauen Erregistroa: María Lourdes Garcia Telletxea. ORIA KALEA 5 20240 ORDIZIA
Iturria:
- Historia de la confitería y repostería vasca, José María Gorrotxategi Pikasarri. Sendoa arg., 1987
- Antxon Agirre Sorondo. «Quien tiene madrina…» artikulua, Diario Vascon argitaratua.
