1.- Izena:
Galanperna / Macrolepiota procera (Scop.: Fr.) Singer, lepiota procera (Scop.: Fr) Gray.
2.- Ezaugarriak:
Fruitu hankadunak dira. Txapel titiduna daukate, 10-25 (30) cm-ko diametrokoa, hasieran globo-arrautza itxurakoa (danbor mazoak bezala), gero gutxi asko lautua. Hala, eguzkitakoaren irudia gogorarazten dute. Ertzak gainezka egiten du eta iletsua da. Kutikula lodia da eta hondo zuri-arrosaren gainean ezkata poligonal marroi handiz estalita dago. Ezkata horiek modu zentrokidean kokatuta daude eta erdian estuagoak dira. Erdigune horretan titi lau eta ilunarekin lotzen dira. Orriak bananduta daude eta oso estuak, zabalak eta sabeldunak dira. Lamelula tartekatuak dituzte, zuri-krema kolorekoak, eta, heltzen direnean, beren ertza okre kolorekoa izaten da. Oina luzea eta zilindrikoa da, erraboil basala dauka, oso haritsua da, barrutik hutsa, 10-40 x 1-3 cm-koa, hondo zuriaren gainean sigi-saga kokatutako ezkata marroiz estalia. Eraztun apikal mugigarria dauka, mintzezkoa eta bikoitza, goialdea zurixka eta behealdea marroia dira.
3.- Habitata:
Espezie arrunta da eta udaberritik udazken amaierara bitartean agertzen da, bai belardietan, bai bideen bazterretan edo hostozabalen eta koniferoen basoetan.
4.- Antzeko espezieak:
Antzeko Macrolepiota batzuk daude, adibidez: M. mastoidea, M. gracilenta, M. excoriata etab. Kontuz Lepiota txikiagoekin!
5.- Sukaldaritza interesa:
Jaki ona da, gure herrialdean oso estimatua. Haragi hauskorra dauka, aldagaitza eta zuria. Bere usain eta zaporeek intxaurrak gogorarazten dituzte.
E R R E Z E T A
GALANPERNA, OILASKO ETA AHUNTZ-GAZTA LASAGNA
Lau pertsonentzako osagaiak
300 gr lasañarako pasta, 200 gr oilasko-bularki,
300 gr galanperna, 150 gr ahuntz-gazta,
80 gr parmatar gazta, 4 gr baratxuri, 10 gr tipul,
24 gr gari-irin, 36 gr gurin, 750 ml esne,
intxaur muskatua, piperbeltza eta oliba-olioa.
Osagarriak:
Bakoitzaren gustu eta irudimenari.
Elaborazioa
- Ontzi bat urarekin eta izotzekin prestatu.
- Ura kazola batera gehitu eta pasta-xaflak egosi fabrikatzaileak adierazten duen denboran.
- Xaflak uretatik atera eta prestatutako ontzira sartu.
- Moztu perretxikoak, oilaskoa eta tipula juliana eran.
- Moztu ahuntz-gazta zati txikietan.
- Gazta parmesanoa birrindu.
- Gehitu oliba-olioa zartagin batera eta tipula salteatu.
- Biguntzen hasten denean, gehitu perretxikoak eta salteatu.
- Oilaskoa gehitu eta salteatu, bi aldeetatik gorritu arte.
BEXAMELA
- Bexamela egiteko, gurina kazola batean jarri eta utzi urtzen.
- Beste kazola batean, esnea berotu.
- Gehitu irina eta nahastu.
- Kolorea hartzen hasten denean, hasi esnea pixkanaka gehitzen, hagaxka batekin astintzeari utzi gabe.
- Azkenik, gehitu ahuntz-gazta zatiak eta utzi urtzen saltsa homogeneo bat geratu arte.
- Saltsa loditu denean, kendu sutatik.
- Aldez aurretik berotu labea 180ºCtan.
- Lasagna muntatzeko, molde laukizuzen bat koipeztatu.
- Pasta-xaflak moldearen oinarrian jarri.
- Gainean, perretxikoak, oilaskoa eta tipula jarri.
- Bexamelarekin estali eta prozesua 3 aldiz errepikatu.
- Azkenik, estali berriro beste pasta geruza batekin eta gehitu parmesano gazta gainetik.
- Lasagna labean sartu eta sukaldatu gazta gratinatu arte.
- Labetik atera eta zerbitzatu.
