1.- Izena:
Gernikako Indaba.
2.- Antzinatasuna, tradizioa, eskarmentua:
Segur aski, babarrunak XVI. mendean iritsiko ziren Amerikatik Euskal Herrira, kolonizazioaren ondoren, baina denbora luzea igaro zen babarruna hazteko ohitura zabaldu arte eta kontsumoa oinarrizko euskal egoskari bihurtzeraino handitu arte. Bizkaian Gernikako Indaba hazteko eta jateko ohitura handia dago, gure baserrietan tradizioz landu dutelako duela hamarkada askotatik. Elikadura dohainei eta kontsumitzaileen interes gero eta handiagoari esker, babarruna gure dietaren barruan dago berriz ere eta kontsumoa hazi egin da azken urteetan.
3.- Aintzatespenak:
1999an, Gernikako Indabak Eusko Label bereizgarria lortu zuen, zeinak produktuaren jatorria, benetakotasuna eta kalitatea bermatzen dituen.
4.- Ezaugarriak:
Gernikako Indaba babarrun pintoa da, kolore granatea dauka eta krema edo arrosa koloreko tantoak. Gernikesa malen barietatekoa da. Forma obalatu eta luzea dauka eta batez beste 1-1,5 cm neurtzen du. Artoari edo zurkaitz bati lotuta hazi ohi da; izan ere, landareak, hazten denean, euskarria behar du. Eskuz jasotzen dira, irailaren bukaeran edo urriaren hasieran. Jarraian, lehortzen utzi, aletu, aukeratu eta ontziratu egiten dira. Etiketatzeak kontrol etiketa zenbakiduna eta Eusko Label bereizgarria barne hartu behar ditu.
Eusko Label bereizgarria eraman dezaketen indaba bakarrak Laginketan kalitate bikainekotzat edo oso onekotzat jotzen diren bertako gernikesa malen barietatekoak dira.
5.- Ekoizpen eremua:
Bizkaia osoan hazi izan dira Gernikako Indabak, baina gaur egun bereziki Uribe, Lea-Artibai eta Busturialdea eskualdeetan ekoizten dituzte. Baserrietatik gertuko baratze txikietan hazten dituzte. Horrek artisau-sistema bidez ekoiztea eta baserritarrek tentuz zaintzea ziurtatzen du.
E R R E Z E T A
GERNIKAKO INDABAK HAIEN SAKRAMENTUEKIN
Lau pertsonentzako osagaiak
500 gr Gernikako indaba gorri, 350 gr errioxako lukainka ,
400 gr arroz-odolki, 500 gr txerri-saiheski adobatua,
200 gr txerri-urdai, 50 gr tipul, 5 gr baratxuri,
40 gr porru, 40 gr azenario, 125 gr piper txorizero eta Ibarrako 6 pipar.
Osagarriak
Bakoitzaren gustu eta irudimenari.
Tradizionalki: Arroz-odolkia, txerri-haragia eta Ibarrako piparrak.
Elaborazioa
- Indabak uretan busti, gutxienez 6 orduz, berriak badira, eta 12 orduz, zaharragoak badira.
- Barazkiak garbitu eta zuritu.
- Jarraian, indabak eta barazkiak urez betetako kazola batean ordubetez sartu eta irakiten uzten dira, kazoarekin edo koilararekin mugitu gabe (hautsi ez daitezen).
- Ordubete igaro ondoren, sakramentuak gehitu eta irakin leun batekin uzten dira bi orduz. (Noizbehinka lapikoa heldulekuetatik mugituz, indabak hondoan itsats ez daitezen).
- Irakiten ari diren bitartean indabak probatu behar dira, hauen egoera egiaztatu eta gatz kantitatea zuzendu ahal izateko.
- Prest daudenean, lapikotik atera eta Ibarrako piparrekin batera zerbitzatzen dira.
