1.- Izena:
Makal-ziza / Agrocybe aegerita (Briganti) Fayod, Agrocybe cylindracea (DC.: Fr) Maire.
Klasea: Basidiomycetes.
Azpiklasea: Agaricomycetes.
Ordena: Agaricales.
Familia: Bolbitiaceae.
2.- Deskribapena eta ezaugarriak:
Fruitu hankadunak dira eta 3,10-14 cm-ko diametroko txapela daukate, biribil antzekoaren eta hemisferikoaren artekoa eta, gero, ganbil-hedatua. Ertza kiribilduaren eta barnera kiribilduaren artekoa da. Kutikularen azalera zimurtua, lehorra, ilegabea eta kolore aldakorrekoa da (adinaren araberakoa), gazteek kolorazio marroiak dauzkate eta helduek zuri-kremaren eta zurixkaren artekoak. Orriak hertsiak dira, meheak, adnatu eta sinuatu artekoak, lamelula tartekatu asko dauzkate, kolore zurixka eta krema artekoa, heltzen direnean tabako koloreko kutsua izaten dute, esporak heltzearen ondorioz , baina bizarrak kolore argiagoa izaten jarraitzen du. Oina zilindrikoa da, oinarrian askoz ere estuagoa, batzuetan beste ziza batzuekin lotuta egoten da, luzea, betea eta haritsua da, 3-15 x 0,5-1,5 cm-koa, kolore zurikoa edo pixka bat marroia, muturrean nabariagoa. Eraztun apikala mintzezkoa, haragitsua, iraunkorra eta kolore zurixkakoa da.
3.- Habitata:
Ia urte osoan hazten da, talde trinkotan, motzondoetan edo zuhaitz gaixoetan; batez ere, makaletan, zumarretan, lizarretan, etab.
4.- Antzeko espezieak:
Espezie hau oso erraz bereizten da.
5.- Sukaldaritza interesa:
Jaki bikaina da. Haragia trinkoa da, zuria, irin zahar usaina dauka eta zapore atsegina.
E R R E Z E T A
MAKAL-ZIZA ETA BERENJENA HOSTOPILAK
Lau pertsonentzako osagaiak
800 gr makal-ziza, 300 gr berenjena,
100 gr piper berde, 10 ml brandy,
gatza, piperbeltza eta oliba-olioa.
Osagarriak:
Bakoitzaren gustu eta irudimenari.
Elaborazioa
- Makal-zizak sukaldeko papera erabiliz garbitu.
- Berenjena garbitu eta, mandolina edo laban batekin, xafla finetan moztu.
- Piper berdea garbitu eta juliana eran moztu.
- Oliba-olioa zartagin batean berotu eta, 180ºC-ra iristen denean, frijitu berenjena xaflak.
- Olioa zartaginetik kendu, salteatzeko beharrezkoa dena bakarrik utziz.
- Moztu perretxikoak (oso handiak badira) eta salteatu piper berdearekin batera.
- Piperbeltza eta gatzarekin ondu.
- Brandya gehitu eta flanbeatu.
- Plateratzeko, berenjena xafla bat makal-ziza eta piper berdearekin txandakatu behar da, hostopilak bakoitzak nahi duen altuera lortu arte.
