1.- Izena:
Txantxigorria, txintxorta, txintxerra, txaltxigorria.
2.- Antzinatasuna, tradizioa, eskarmentua:
Esaera zaharrak dioen bezala, txerriak dena ona du, burutik hasi eta isatsera. Txerri-hiltze garaian, toki askotan, gantzean geratzen ziren hondarrak eta haragi zati txikiak opil edo ogi gozo bat egiteko aprobetxatzeko ohitura zegoen eta hari deitzeko izen eta aldaera ugari erabiltzen ziren. Goi-mailako gozogintzarako produktu finak eta gozoki eskaintza amaigabea dauzkagun garai hauetan, txantxigorri apala aurkitzeko zaila den gutizia gastronomiko bilakatu da, etxeko txerri-hiltzeetatik ateratako beste produktu batzuen gisara.
3.- Ezaugarriak:
Txerri-hiltze sasoiko ohiko produktua da. Txerriaren haragi zati koipetsuenekin eta balio gutxienekoekin egiten da. Sutan jarri eta egosten utzita, gantza lortzen da. Gantz hori iragazi eta gorde egiten da. Opila sobratzen diren jaki puskekin (txintxortak edo txantxigorriak) egiten da.
Irinarekin sumendi forma osatzen da eta erdian azukrea, gantz urtua, arrautza irabiatuak eta txintxorta ongi xehatuak botatzen dira. Hori guztia oratu egin behar da, pasta fin eta hanpatua lortu arte, eta pasta hori zati obalatutan ebaki behar da. Lodiera aldatu egiten da, tokiaren arabera. Opilak irinez hautseztatzen dira, arrautzaren gorringoarekin margotu eta, gainean, azukre pixka bat eransten zaio. Labean sartzen dira, gorritu arte.
4.- Osagaiak:
Osagai hauek behar ditugu: txintxortak, irina, azukrea, arrautzak eta txerri gantza. Limoi-birrindura ere erantsi ohi zaie. Leku batzuetan, horrez gain, legamia eta esnea erabiltzen dituzte.
5.- Ekoizpen eremua:
Euskal Herri osoan ohiko produktua da. Estatuan ere egiten dituzte, baina beste osagai batzuekin (intxaurrak, mahaspasak eta kanela, gazituak eta abar).
6.- Gaur egungo ekoizpena eta bolumena:
Txantxigorria oraindik egiten da, bai etxean (eskala txikian), bai ogia eta gozokiak egur labean egiten dituzten okin artisauek ere. Beti zuzeneko salmentaren bidez merkaturatzen dituzte, dela azoka edo merkatuetan, dela tokiko okindegietan.
