1.- Izena:
Zizahoria, ziza / Cantharellus Cibarius Fr.
Klasea: Basidiomycetes.
Azpiklasea: aphyllophoromycetes.
Ordena: Cantharellales.
Familia: Cantharellaceae.
2.- Deskribapena eta ezaugarriak:
Fruitu hankadunak dira eta 3-12 cm-ko diametroko txapela daukate, hasieran hemisferikoa, gero lau-ganbilaren eta zapalduaren artekoa, kopa formakoa. Ertza hasieran barnera kurbatua da eta, heltzean, barnera kurbatu-laua, mehea eta irregularki kizkurtu-lobulatua. Kutikula banangarria da, laua, ilegabea, ale gazteena lausoduna, hori argiaren eta hori-laranjaren artekoa. Himenioa orrien antzekoak diren luzetarako tolesdura lodi, dekurrente, aldakor, tartekatu, urkilatu eta anastomosatuz osatuta dago, eta txapelaren antzeko kolorea dauka. Oina 3-8 x 0,5-2,5 cm-koa, lodia, sendoa eta zilindrikoa da, oinarri estukoa, gainazal laua dauka eta txapelaren zein tolesduren kolore berekoa da.
3.- Habitata:
Espezie oso arrunta da eta udaberri bukaeratik udazken amaierara bitartean agertzen da, bai hostozabal eta konifero basoetan, bai sasitzetan.
4.- Antzeko espezieak:
Ondoko barietateekin nahas daiteke: Amethysteusarekin (more kutsua dauka), Cantharellus melanoxerosarekin (belztu egiten da), C. friesiiarekin (txikiagoa eta laranjatua), Hygrophoropsis aurantiacarekin eta Ophalotus illudens toxikoarekin.
5.- Sukaldaritza interesa:
Jangarria da, mundu osoan preziatua da eta saltsetarako ezin hobea. Lehor kontserbatu eta ondoren eho daiteke, bizigarri gisa erabiltzeko, bere kualitate organoleptikoak galdu gabe.
Haragi trinko eta malgua dauka, eta beldarrek ez diote erasotzen. Kolore zuri-horixka dauka, usain atsegina, mertxika-belarrienaren antzekoa, eta zapore fin azukretsua.
E R R E Z E T A
ZIZAHORI RISOTTOA
Lau pertsonentzako osagaiak
320 gr arroz, 250 ml barazki-hondo, 350 gr zizahori,
75 gr txalota, 200 gr parmatar-gazta, 250 ml ardo zuri,
15 gr gurin, 6 gr baratxuri, tipulina, piperbeltza, gatza eta oliba-olioa gustura.
Osagarriak:
Bakoitzaren gustu eta irudimenari.
Platera prest dagoenean, parmatar-gaztaren birrindura gehitzea gomendagarria da.
Elaborazioa
- Garbitu zizahoriak sukaldeko paperarekin eta moztu zati ertainetan.
- Xehatu baratxuriak, tipulina eta txalotak brunoise finean.
- Gehitu oliba-olio pixka bat zartaginean eta erregosi txalotak 2 minutuz.
- Gehitu zizahoriak eta baratxuriak, ondu eta utzi minutu bat gehiago.
- Gehitu arroza eta ardo zuria zartaginean eta utzi murrizten, alkohola lurrundu arte.
- Ondoren, pixkanaka, arroza mugitzen den bitartean, kazo baten bidez barazki-hondoa gehitu, arrozak nahi den ehundura lortu dezan.
- Azkenik, parmatar-gazta eta gurina gehitu eta urtu arte mugitu.
